Büyümede sert düşüş öncesi son veri
GSYH’de yavaşlama – Ekonomik faaliyette geçen senenin aynı döneminde görülen %2.3’lük daralmanın üzerin baz etkisiyle de ivmelenmesi beklenen toparlanma Mart ayının ikinci yarısında hakim olan salgının ekonomik etkileri nedeniyle beklenenden sınırlı kaldı. Yine de yılın en yüksek büyüme oranının görüldüğü birinci çeyrekte GSYH büyümesi %4.5 olarak gerçekleşti. Önceki çeyrekte büyüme %6.0 idi. Bizim beklentimiz %4.7, piyasa beklentisi ise %5.2 düzeyindeydi. Takvim etkisinden arındırılmış büyüme oranı yıllık bazda %6,0 olurken, takvim ve mevsimsellikten arındırılmış GSYH büyümesi bir önceki çeyreğe göre %1,9’dan %0.6’ya geriledi. 2019 yılını 4.28 trilyon lira ile tamamlayan nominal GSYİH, yılın ilk çeyreğinde 4 çeyrek toplam bazda 4.43 trilyon liraya yükseldi.
Yatırımlar düşüşte… Harcamalar tarafından büyüme verilerinin detayına bakıldığında özel tüketim büyümesinin önceki çeyrekte görülen %6.8’den %5.1’e düştüğünü görüyoruz. Geçen sene aynı dönemdeki %-5.1’lik negatif baz göz önüne alındığında tüketimin aslında önemli bir yavaşlama göstermiş olduğunu söyleyebiliriz. Kamu tüketiminin yıllık büyümesi ise beklediğimiz şekilde artış göstermiş ve %2.7’den %6.2’ye yükselmiş. Harcama kalemleri arasında şaşırtıcı olan yatırımlardaki %1.4’lük daralma. Zira yılın iki ayındaki öncü göstergelere ve yatırım daralmasındaki yavaşlamaya göre yatırımların birinci çeyrekte büyüme göstermesini bekliyorduk. Oysa ki çıkan rakam önceki çeyrekte görülen %-0.6’dan da düşük. Bu zayıf performansta salgın nedeniyle daha da zayıflayan inşaat aktivitesinin önemli etkisi olduğu görüyoruz. Birinci çeyrekte makine ve teçhizat yatırımlarında büyüme %8.4, diğer yatırımlarda büyüme %13.5 olurken inşaat yatırımları geçen seneye göre %10.2 daralmış. Makine ve teçhizat yatırımlarında da önceki çeyrekte görülen %11.7’ye göre bir yavaşlama söz konusu. Bu zayıf ilk çeyrek görünümü ikinci çeyrekle ilgili oldukça olumsuz bir sinyal veriyor. Kapasite kullanım oranlarındaki %62 civarındaki Nisan-Mayıs performansı da ikinci çeyrekte yatırım talebinin çok sınırlı olacağının en önemli göstergesi.
Dış talebin katkısı negatif… Birinci çeyrekte büyümeye en büyük katkının stoklar dışında 3 puan ile özel tüketimden ve 1 puan ile kamu tüketiminde geldiğini görüyoruz. Yatırımlar GSYH büyümesini 0.4 puan aşağı çekerken dış talebin büyümeye negatif katkısı da devam ediyor. Önceki çeyrekte büyümeye 1.4 puan yukarı yönde katkıda bulunan ihracat 1Ç20’de büyümeyi 0.3 puan aşağı çekmiş. Önceki çeyrekte büyümeyi 7.8 puan aşağı çeken ithalat birinci çeyrekte de 5.85 puanlık aşağı yönlü katkıda bulunmuş.
Sanayi üretiminden olumlu katkı – Yılın ilk çeyreğinde tarımsal üretim büyümesi bir önceki yıla göre %2,5’ten %3,0’e yükselirken, sanayi üretimi büyümesi %5,7’den %6,2’ye yükseldi. Bu arada inşaat zayıf seyrini devam ettirdi ve önceki yıla göre %1,5’lik daralma gösterdi. İnşaat yatırımlarındaki bozulmaya rağmen inşaat üretimi önceki çeyrekteki %3.8’lik daralma ile kıyaslandığında hafif bir toparlanma gösterdi.
