MERKEZ BANKASI VE HÜKÜMETLERİN EKONOMİK ÖNLEMLERİ
20 Mart 2020
Finansal piyasalarda yaşanan paniki ve krizin ekonomiler üzerinde daraltıcı etkisini hafifletmek için G7 toplantısında koordineli hareket etmeye gerek görmeyen merkez bankaları arka arkaya önemli açıklamalar yaptılar. Makro düzeyde alınan önlemlerle ilgili aşağıda kısaca şu şekilde sıralayabiliriz:
3 Mart – Fed, fonlama faiz oranını 50 baz puan indirimle %1.0-%1.25 aralığına çekti. Ana gerekçe olaraksa koronavirüsün ekonomik aktivite üzerinde yarattığı riskleri gösterdi. link
4 Mart – Kanada Merkez Bankası politika faizinde 50 baz puan indirime giderek faizi %1.25’e çekti. Kanada Merkez Bankası ekonominin potansiyeline yakın bir büyüme gösterdiğini ve enflasyonun hedefle uyumlu olduğunu söyledi ancak koronavirüsün önemli bir negatif şok niteliği taşıdığını belirtti. link
10 Mart – Japonya 1 trn Yen’lik (9.6 milyar dolar) ve yarısı KOBİ’lere 0 faizli kredi kullandırılmak üzere hazırlanan bir ekonomiye destek kararı açıkladı. Japonya bundan bir ay kadar önce de yine KOBİ’lere faizsiz kredi olarak tahsis edilmek üzere 500 milyar Yen destek paketi açıklamıştı. link
11 Mart – İngiltere Merkez Bankası ekonomiyi desteklemek için i) politika faizini 50 baz puan indirerek %0.25’e çekti, ii) KOBİ’lere için Term Funding Scheme adı altında politika faizinden ya da bu seviyeye çok yakın fonlama sağlanacağını açıkladı, iii) bankaların sermaye yeterlilik koşullarını gevşetti ve bu sayede ekonomiye 190 milyar sterlin kaynak sağladı, iv) bankalara temettü ve bonus dağıtmama tavsiyesinde bulundu. link
11 Mart – İtalyan hükümeti 12 milyar €’su acil ekonomik ihtiyaçlara kullanılmak üzere 25 milyar €’luk bir destek paketi hazırlanacağını duyurdu. link
12 Mart – Avrupa Merkez Bankası beklenenin tersine zaten %-0.5 olan olan politika faizini daha da aşağıya çekmedi ancak 132 (€120 mlr) milyar dolarlık tahvil alım programı açıkladı. Bu program aylık 20 milyar €’luk alımlara ilaveten gerçekleşecek. link
12 Mart – Fed piyasada korku endeksi olarak bilinen VIX’in Lehman Krizi zamanlarında gördüğü 75 seviyesine çıktığı gün repo piyasası aracılığıyla piyasalara 1.5 trn $ vereceğini açıkladı. Ancak bu likidite enjeksyonunun parasal genişleme programından farkı en azından şimdilik likiditenin sadece 30 gün piyasada tutulacak olması. link
13 Mart – Kanada Merkez Bankası acil toplantı ile %1.25 olan politika faizini 50 baz puan keserek %0.75’e düşürdü. Banka 2009 krizinden bu yana ilk defa acil toplanarak faiz kararı alıyor. Kanada ekonomisinin bu sene resesyona girebileceği bekleniyor. link
15 Mart – Federal Reserve hedef fonlama oranını 3 Mart’ta yapılan toplantıdan sonra ikinci bir acil durum toplantısıyla %1.0-%1.25 aralığından 1 puan indirimle %0.0-0.25 aralığına düşürdü. Fed tarihinde ilk kez iki FOMC toplantısı arasında iki tane acil toplantı yapmış oldu. Kararın ardındaki temel gerekçe olarak “koronavirüsün etkilerinin kısa vadede ekonomik faaliyet üzerinde ağırlık oluşturacağı ve ekonomik görünüm için risk oluşturacağı” gösterildi.
Fed sadece fonlama oranlarını düşürmekle kalmadı; aynı zamanda 500 milyar dolarlık Hazine kağıdı ve 200 milyar dolarlık ipoteğe dayalı menkul kıymet (MBS) aracılığıyla ve en az 700 milyar dolarlık bir parasal gevşeme programı açıkladı. Zamanlamaya gelince, FOMC, Açık Piyasa Masasına, bu alımları Hazine tahvilleri ve ipoteğe dayalı menkul kıymet piyasalarının sorunsuz işlemesini desteklemeye uygun bir hızda yapma talimatı verdi. link
Ek bir hamle olarak Fed, zorunlu karşılık oranlarını, bir sonraki tesis döneminin başlangıcı olan 26 Mart’tan geçerli olan yüzde sıfıra indirdi. Bu eylemin, binlerce emanetçi kurumun rezerv gereksinimlerini ortadan kaldırması ve hane halklarına ve işletmelere verilen kredilerin desteklenmesine yardımcı olması bekleniyor. link
Ayrıca, bir süredir beklenen koordineli adım da yine 15 Mart tarihinde gerçekleşti ve Fed, Kanada Merkez Bankası, İngiltere Merkez Bankası, Japonya Merkez Bankası, Avrupa Merkez Bankası, ve İsviçre Ulusal Bankası ABD ile swap line’lar üzerinden likidite tedarikini güçlendireceklerini açıkladı. Bu merkez bankaları, ABD doları likidite swap düzenlemeleri üzerindeki fiyatı 25 baz puan düşürmeyi kabul etti. Böylece yeni oran OIS artı 25 baz puan olacak. link
16 Mart – Japonya Merkez Bankası koronavirüsün etkileri ile mücadele kapsamında ETF gibi riskli varlıkları alım hızını iki katına çıkarma ve finansal kuruluşların kredi imkanlarını genişletmek için 1 yıl vadeli sıfır faizli yeni bir kredi programı oluşturma kararı aldı. Japonya Merkez Bankası karardan önce 6 trilyon Yen ETF alımı gerçekleştiriyordu. Bu kararla alımları 12 trilyon Yen’e (112.55 milyar dolar) çıkarmış oldu. Ayrıca banka Japon Gayrimenkul Fonu (J-REIT) için yapılan alımları da iki katına çıkartarak 180 milyar Yen’e yükseltti. (link)
17 Mart – İngiltere Maliye Bakanı iş dünyasındaki kayıplar için kullanılmak üzere 330 milyar sterlinlik (398 milyar dolar) bir kredi paketi açıkladı.
18 Mart – Avrupa Merkez Bankası (AMB) 750 milyar Euro’luk Acil Salgın Alım Programı (Pandemic Emergency Purchase Programme (PEPP) açıkladı. AMB alımların Covid-19 krizinin son bulduğuna kanaat getirene kadar ancak her halükarda 2020 sonuna kadar süreceğini ve mevcut alım programı bünyesindeki tüm varlıklar için geçerli olduğunu belirtti. link
19 Mart – İngiltere Merkez Bankası acil toplantı ile politika faiz oranını 15 baz puan indirimle 325 yıllık tarihindeki en düşük oran olan %0.1 ve varlık alım programını 200 milyar sterlin arttırarak 635 milyar sterline (752 milyar dolar) çıkardı ve alım yapılan varlıkların büyük bölümünün İngiltere tahvilleri olacağını belirtti. Zamanlama olarak da alımların en kısa sürede yapılacağı belirtildi. link
19 Mart – Fed swap bağlantılarına 9 ülke daha ekledi ve böylece Avusturalya, Brezilya, Güney Kore, Meksika, Singapur ve İsveç merkez bankaları aracılığıyla 6 ay boyunca her birinden 60 milyar dolar, Danimarka, Norveç ve Yeni Zelanda merkez bankaları aracılığıyla da her birinden 30 milyar dolar likidite sağlayabilecek. Fed’in ayrıca Kanada Merkez Bankası, İngiltere Merkez Bankası, Japonya Merkez Bankası, Avrupa Merkez Bankası ve İsviçre Merkez Bankası ile daimi swap anlaşmaları bulunuyor. link link
