KORONAVİRÜSÜN GLOBAL BÜYÜME GÖSTERGELERİNE YANSIMASI – 27 Mart 2020
Bu hafta yayınlanacak dünyanın farklı bölgelerinden sanayi üretimi, perakende satışlar ve PMI verileri, koronavirüs salgını enedeniyle oluşan ekonomik hasarın büyüklüğünü görebilmek açısından oldukça önemli olacak. Pek çok bölge için yayınlanan öncü PMI verileri hizmet sektörünün imalat sektöründen çok daha kötü bir durumda olduğunu gösterdi. Salgının yayılmasına karşı ilk önlemlerin hava taşımacılığını kesmek, okulları kapatmak ve daha sonra kafe ve restoranlar gibi halka açık yerleri kapatmak olması dolayısıyla hizmet sektörünün imalata nazaran daha büyük bir düşüş göstermesi sürpriz olmamalı. Tedarik zincirindeki aksamaların imalat sektörünü etkilediği görülüyor ancak seviyeler şimdilik Lehman krizinde görülenden daha kötü değil. Hizmet PMI’lerine gelince, aşağıdaki tabloda yer alan tüm ülkeler, verilerin yayınlanmaya başlamasından itibaren görülen en düşük seviyeleri gördü. Tüm hizmet endeksleri 40’ın altına indi ve Euro bölgesi hizmet PMI Mart ayında 28,4 değerini aldı. Aşağıda listelenen imalat PMI’lerinin tümü daralma bölgesinde, yani 50’nin altında iken, zaten zayıf olan Euro Bölgesi imalat sanayi, öncü rakamlara göre Şubat ayında 49,2’den Mart’ta 44,8’e geriledi.
Seçilmiş Ülkeler için İmalat ve Hizmet PMI’ları
Euro bölgesi ZEW endeksi, Mart ayında bir ay önceki seviyesi olan 10.4’ten -49.5’e keskin bir düşüş gösterdi. Aralık 2011’den bu yana en düşük seviyeye inen ZEW ile ilgili beklentiler Mart ayı için -30’du. Almanya ZEW endeksi de 8,7’den -49,5’e geriledi ve anketin başlangıç yılı olan 1991’den bu yana en sert düşüşünü göstermiş oldu. Başta Almanya olmak üzere Euro Bölgesi ekonomisi, halihazırda geçen yılki ticaret savaşları ve otomotiv sektörünün başı çektiği yavaşlama ile mücadele ediyordu, dolayısıyla salgın zaten kırılganlığı yüksek ekonomiye ekstra bir yük getirerek bölgeyi hızlıca ekonomik daralmaya itebilir.
Mart ayına dair ülkelerin sanayi üretimi ve perakende satış verileri çoğu ülkede henüz açıklanmadı. ABD’de geçen hafta açıklanan sanayi üretimi verileri Şubat ayında üretim artışının %1,1’den %3,3’e yükseldiğini gösteriyor. Perakende satışlar ise aynı dönemde %5.0’dan %4.3’e gerilemiş durumda. Japonya sanayi üretimi Ocak ayındaki %3.3 düşüşle karşılaştırıldığında Şubat ayında %2.3 daralma kaydetmiş. Bu verilerin Mart ayında keskin bir düşüş gösterdiğine ve kolay toparlanmayacak bir ekonomik zayıflığın başlangıcına işaret ettiğini göreceğiz.
Henüz hasarın büyüklüğünü ölçmek zor olsa da, tüm uluslarüstü kuruluşlar pandeminin yol açtığı ekonomik aktivitedeki sert yavaşlama nedeniyle büyüme tahminlerini gözden geçiriyor. IMF İcra Kurulu Başkanı Kristalina Georgieva, IMF’nin küresel ekonomide daralmanın 2008 mali krizi kadar kötü olacağını öngördüğünü, ancak 2021’de iyileşme beklediğini belirtiyor. Hatırlatmak gerekirse dünya GSYH büyümesi 2009 yılında %3,0’ten 2010’da %-0,08’e gerilemiş, 2010 yılında büyüme %5.4 olmuştu. O dönemde gelişmiş ekonomilerde daralma %3,3 olurken gelişmekte olan ülkeler (GOÜ) büyümesi %2,8 olarak gerçekleşmişti. Ancak unutmamak gerekir ki GOÜ büyümesinin pozitif bölgede kalmasının nedeni Çin GSYH’sının 2009 yılında %9.65, 2010’da %9.40 büyümesiydi. Bu dönemde Çin’den global ekonomiye böyle bir katkı alamayacağımızı göz önünde bulunduracak olursak ne daralmanın bu kadar düşük ne de toparlanmanın bu kadar hızlı gerçekleşmesini beklemeliyiz.
2020 yılı için Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) de küresel büyüme tahminini %0,4’ten %-1,5’e düşürdü. IIF, büyüme tahminini iki hafta önce %2.6’dan %0.4’e düşürmüştü, ancak COVID-19 salgını, OPEC fiyat savaşı ve gelişmekte olan piyasalarda artan kredi stresi, IIF’i tahminlerinde bir revizyon daha yapmaya itti. IIF, şimdi gelişmiş ülkelerin 2020’de %3.3 küçülmesini ve GOÜ’lerin sadece %1.1 büyümesini bekliyor.
