CARİ FAZLAYA VİRÜS ENGELİ
TCMB’nin yayınladığı ödemeler dengesi verilerine göre 2020 Mart ayında cari denge 4.9 milyar dolar açık verdi. Önceki yıl aynı ayında cari açık 120 milyon dolar olmuştu. Böylece 12 aylık toplam cari fazla 6.3 milyar dolardan 1.5 milyar dolara gerilerken tahmini GSYH’mize göre cari fazla %0.8’den %0.1’e geriledi. Enerji dışı denge de Mart ayında 2.6 milyar dolar açık verirken 12 aylık cari fazla 39.6 milyar dolardan 34.0 milyar dolara geriledi; enerji ve altın hariç fazla ise 50.6 milyar dolardan 45.6 milyar dolara geldi.
Cari dengedeki bu bozulmada hem Mart ayında ihracatta geçen seneye göre görülen %18.0’lik daralmaya karşılık ithalatın %3.4 artış göstermesi hem de turizm gelirlerinde yaşanan %50.7’lik düşüş etkili oldu. Mart ayında 12 aylık toplam turizm geliri 26.1 milyar dolardan 25.6 milyar dolara geriledi. Nisan ayında da ithalatta geçen seneye göre düşüş görülmekle birlikte ihracattaki düşüş ithalatın çok üzerinde ve turizm gelirlerinde de düşüşün derinleştiğine şahit olabiliriz. Böylece önümüzdeki iki ayda 12 aylık toplam cari fazlanın negatife döndüğünü görebiliriz. Bu durumu tersine döndürecek değişken hem petrol fiyatları, hem iç talepteki düşüş hem de pandeminin bazı sektörlerde lojistiği çok sınırlı hale getirmesi nedeniyle ithalatın çok daha yüksek oranlarda düşüş göstermesi olabilir
Pandeminin etkilerinin sermaye hareketleri üzerine etkisinin gözle görülür olmaya başladığı Mart ayında geçen senenin aynı ayında 1.6 milyar dolar olan sermaye çıkışı 7.7 milyar dolar oldu. Böylece 12 aylık toplam sermaye dengesi 1.2 milyar dolar fazladan 4.9 milyar dolar açığa döndü. Aylık bazda portföy yatırımlarından 5.5 milyar dolarlık çıkış yaşanırken bu çıkışın 1.1 milyar doları hisse senedi piyasasından 2.1 milyar doları ise tahvil piyasasından yabancı yatırımcı çıkışları nedeniyle gerçekleşti. Diğer yatırımlar ise özellikle yabancı mevduatlardaki 2.6 milyar dolarlık düşüş nedeniyle 3 milyar dolar geriledi. Banka dışı sektörlerde borç azaltma eğilimi devam etti ve borç çevirme rasyosu 12 aylık toplam bazda %90’dan %84.1’e geriledi. Bankalarda ise bu oran hafif yükselişle %73.3’ten %74.2’ye çıktı. 4.9 milyar dolar cari açık ve 7.7 milyar dolarlık sermaye çıkışına ek olarak 4 milyar dolar net hata noksan olarak kaydedilen çıkış aylık rezerv kullanımının 16.6 milyar dolara yükselmesine neden oldu. Böylece 12 aylık toplam bazda rezervler 13.3 milyar dolar düşüş gösterdi.
